Czym się kierować przy wyborze krążków szklanych na przyszłe lustro?
a. Naprężenia wewnętrzne: Krążki powinny być przede wszystkim bez naprężeń wewnętrznych. O badaniu naprężeń w krążkach szklanych pisze Bogdan Matyja, patrz: Badanie naprężeń w szkle, FAQ, www.teleskopy.pl.
b. Wygląd samej tafli: - najlepiej, aby
miała gładkie powierzchnie (jak szyba); nierówne i szorstkie wskazują, że płyta
wyszła prosto z formy (surowe szkło) i należy ją zbadać pod względem owych
naprężeń wewnetrznych.
Powinna mieć jak najmniej pęcherzyków powietrza, o ile
są, to na lustro wybrać taką, która ma ich najmniej, przynajmniej po jednej
stronie na głębokości ok. 5 mm. To tę stronę wybierzemy na przyszłą powierzchnie
optyczną.
c. Stosunek grubości do średnicy: optymalny to 1:5 - 1:7. Z "braku laku" mogą być i cieńsze krążki, nawet 1:10 (tak zwane "cienkie lustro"). Pamiętajmy, że takie lustro będzie bardziej giętkie i wymagać będzie większej liczby punktów podparcia, i delikatniejszego nacisku zwłaszcza przy drobnym szlifowaniu i polerowaniu, ale za to szybciej będzie stygło podczas nocnych obserwacji.
d. Materiał: Oczywiście, najlepszy byłby
BVC (black vitreous ceramic, czarna ceramika szklana) z uwagi na znikomy
współczynnik rozszerzalności cieplnej, lub kwarc syntetyczny. Są to materiały
trudne do zdobycia, wcześniej Milan Kamenicky (patrz niżej) produkował lustra z
BVC, ale to znikło z oferty, ale kwarcowe lustra są nadal.
Łatwiejsze do
zdobycia są krążki ze szkła Pyrex albo też ze szkła borokrzemowego, np. BK 7 na
wzierniki do zbiorników ciśnieniowych lub luków statków. Dobre jest też zwykłe
szkło float bez naprężeń wewnętrznych (krążki wycięte np. u szklarza z grubej
tafli szklanej) i nie zrażajmy się, jeżeli nie da rady zdobyć krążków ze szkła
BK czy lepszego. Według opinii właścicieli luster z tego szkła, takie teleskopy
pracują bardzo dobrze.
A gdzie owe krążki zdobyć?
1. Najprościej krążki szklane można zamówić u szklarza i zlecić wycięcie ich z grubego szkła float, albo zamówić samą płytę i wyciąć krążek samemu.
2. Zużyte krążki szklane do wzierników zbiorników
ciśnieniowych: Można pytać o nie w zakładach chemicznych. Wzierniki te
mają swoją deklarowaną żywotność przez producenta i po wymianie wyrzuca się je.
Należy się upewnić, że nie są hartowane, bo podczas
szlifowania hartowane szkło rozpryśnie się na kawałki!!!
5. Bogdan B Krążki z Pyreksu. Zamówienia
należy kierować pod adres: Larysza 17 , 44-200 Rybnik Telefon 4235393 raczej pod
wieczór. :
150mm dwie płyty = 250 zł gr. 25mm
230mm -//- = 350 zł gr.
35mm
240mm -//- = 400 zł gr. 35mm
330mm -//- = 1300 zl gr.
55mm
Wszystkie odlane są z odprężonego pyreksu o dużym współczynniku
twardości. Ponadto w ofercie proszki ścierne.
6. Fabrycznie nowe krążki ze szkła borokrzemowego
na wzierniki: kontakt: Stanisław Rak - Mr. Continental Trade Sp. z o.o.
http://www.continentaltrade.com.pl/,
ul. Burdzinskiego 5, 03-480 Warszawa, tel : 48-22-6701181 oraz 48-22-6190733,
fax : 48-22-6185938 mailto:cont@ikp.atm.com.pl
Przykładowe
ceny netto, do których należy doliczyć 22% VAT:
80x15: 45,00
zł
100x15: 62,00 zł
125x25: 114,20 zł
150x30: 159,70 zł
175x30:
181,20 zł
200x30: 210,70 zł
250x30: 230,70 zł
265x30: 256,30 zł
O
szczegóły w powyższej sprawie (ceny wszystkich asortymentów krążków) oraz w
sprawie krązków borokrzemowych i ze szkła float można pytać też : Bogdan Matyja, który udzieli
również informacji odnośnie badania naprężeń w krążkach szklanych.
Folia mylarowa
Istnieje możliwość wykonania filtru z foli ratunkowej NRC, która jest do kupienia w każdym dobrym sklepie alpinistycznym, lub np w sieci:
http://www.kanion.pl/labeo/view/Product/product_id/567/context/12
http://www.sklep.alpinizm.pl/sklep/indwsp.html
Folia mylarowa jest używana do wyrobu np. foli ratunkowej, do wyrobu kondesatorów mylarowych, a także wykorzystywana w hodowli roślin jako termoizolacja.
Tworzymy filtr z trzech warstw co daje niezłe efekty - robiono udane zdjęcia. Jedynym mankamentem jest to, że obraz słońca wychodzi lekko niebieski, poza tym jest ostry.
Taki filtr wychodzi dużo taniej niż BAADER PLANETARIUM, jednak ten ostatni daje lepsze efekty. Opisane jest to w artykule na stronie : http://www.astrovid.com/Baader%20AstrosolarTM%20Safety%20Film.htm
Trzeba bardzo uważać aby filtr nie uległ rozerwaniu.
ALUMINIZACJA:
Lustro można przesłać do
aluminizacji:
Czym się kierować przy wyborze materiału na tubus?
a. Waga: O ile to możliwe, starajmy się, aby była możliwie najmniejsza; pomyślmy o tym, że dojdzie zwierciadło główne z oprawą, lusterko wtórne z pająkiem, wyciąg okularowy i szukacz.
b. Sztywność: o ile to możliwe, zadbajmy, aby był sztywny; niedopuszczalne jest wyginanie się ścianek przy dość silnym ściskaniu boków rury rękoma: ścianki nie mogą deformować się po założeniu pająka, wyciągu okularowego i szukacza; zwróćmy uwagę, że to wszystko ma się zmieścić na odcinku tubusa około 20-30 cm i nie może powodować, że elementy na osi optycznej będą rozjustowywały się, zmieniając swoje położenie! O ile zależy nam na cienkościennej rurze, to należy zwiększyć sztywność ścianek, wstawiając wręgi. Mogą być to krążki ze sklejki 3 mm, o otworze równym średnicy przesłon odcinających.
c. Materiał: Bardzo sztywna jest rura
aluminiowa, ale ciężka przy dużych tubusach; sztywna też i lżejsza jest rura z
PCV.
Bardzo lekkie są rury z kartonu zwijanego, najlepiej sprawdzić sztywność
ścianek przed zakupem. Najlepiej, aby była wodoodporna (spoiwo fenolowe) i o
dobrym przepojeniu scianek spoiwem, co widoczne jest najlepiej na przekroju
rury.
Na osobną uwagę zasługują tubusy ze sklejki o róznych przekrojach:
kwadratowe, sześcio- czy osmiokątne. Są one dość pracochłonne w wykonaniu, ale
jako konstrukcja z wręgami, które jednocześnie będą stanowić przesłony
odcinające odblaski od ścianek ewenętrznych, będzie to konstrukcja lekka i
bardzo wytrzymała. Można polecić taką konstrukcję do teleskopów Newtona o dużej
średnicy tubusa.
Gdzie zdobyć materiał na tubus?
1. Rury kartonowe klejone zwijane z Tarnowca,
Inco-Veritas: Zakład Produkcji Opakowań TARNOPAK Sp. z o.o. 38-204
Tarnowiec 237, tel. (013) 442-45-31, fax. (013) 442-45-32 http://www.tarnopak.com.pl/
. Z
rozmowy telefonicznej dało się uzyskać: firma produkuje rury kartonowe, na
lepiszczu szkła wodnego sodowego, kleju dekstrynowego (te spoiwa nie są
wodoodporne i chyba należałoby je dodatkowo zabezpieczyć), ale te dekstrynowe są
bardziej sztywne. Ponadto spoiwo polioctanowe, (wodoodporne) jako bardziej
elastyczne, rury takowe są bardziej odporne na ewentualne załamania. Produkowane
średnice z krokiem co ok. 1-3 mm pozwalają na wybór rury takiej jaką nam trzeba,
grubość ścianek 1-15 mm.
Firma nie produkuje rur na magazyn, ale realizuje
duże zamówienia. Ale jak właściciel firmy poinformował, do miesiąca czasu
zrealizuje zamówienie; po prostu przy realizacji danego zamówienia niejako przy
okazji albo utnie z bieżącej produkcji taką rurę jaką potrzebujemy, albo
przestawi maszynę na grubość potrzebnej nam ścianki. Trzeba by sie z
właścicielem umówić, jakich wymiarów rurkę potrzebujemy, albo też złożyć
zamówienie na większą ilość (np na spółkę) i potem to rozdysponować między
siebie.
Jakie ceny: np rurka średnica 275 mm, długa 30cm i grube ścianki 6
mm: taki kawałek (na wiadro) kosztuje ok. 2 złote, zatem rurka na tubus
kosztowałaby ok 12 złotych. Ceny jak widać, bardzo przystępne.
2. Rury PCV: - należy ich szukać w sklepach z artykułami wodno-kanalizacyjnymi lub budowlanymi.
3. Sklejka: najłatwiej wykonać tubus o
przekroju kwadratowym, może być również sześcio - lub ośmiokątny; samo poszycie
najlepiej wykonać ze sklejki 3 mm, na mniejsze tubusy - lepsza by była sklejka
modelarska. Jest to sklejka brzozowa na kleju bakelitowym, mocna i
wodoodporna.
Jeżeli udałoby się zdobyć sklejkę szkutniczą czy wodoodporną
(używana do budowy kajaków, łodzi motorowych itp.) - byłaby nawet lepsza z uwagi
na większą wytrzymałość i wodoodporność. Sklejki takiej jak na poszycie możemy
użyć do wykonania wręg, stanowiących jednocześnie przesłony, odcinające
promienie odbite od ścianek tubusa. Pamiętajmy o wzmocnieniu ich krawędzi
listewkami przed zamontowaniem do tubusa.
4. Listwy drewniane (na podłużnice łączące krawędzie poszycia) można kupić w sklepach dla majsterkowiczów (drewno, boazerie, kantówki itp.).Tam też wkręty, klej itp.
5. Farby, impregnaty:
- Na wymalowanie
zewnętrzne: farby do wymalowań zewnętrznych, zaś do wymalowania wnętrza tubusa
dobra jest farba ftalowa czarna matowa (np. Ftalomat, Polifarb Dębica)do
wymalowań wewn. i zewn. Nadaje się ona również do twardego PCV, trzeba tylko
zszorstkować ściankę wewn. gruboziarnistym papierem ściernym.
- Impregnaty
głęboko penetrujące na bazie benzyny, np. Drewnochron, Heliochron itp; tu zaleca
się zastosowanie środka barwnego dla lepszej ochrony, z informacji wziętej z
opakowania, użycie środka bezbarwnego wymaga dalszego zabezpieczena środkiem
barwnym lub farbą nawierzchniową. Farbę nawierzchniową i tak się nakłada, ale
należy mieć na uwadze jak najlepsze zabezpieczenie tubusa przed wilgocią.
Stanowczo odradzamy użycie preparatów wodorozcieńczalnych!
1. Statyw paralaktyczny:
2. Statyw azymutalny:
a. Statyw fabryczny - trójnóg:
-
Fabrycznie wykonany statyw azymutalny można nabyć w sklepach z artykułami
fotograficznymi lub elektronicznymi (statyw do kamery video). Starajmy się, aby
był to mocny, solidny statyw, o nóżkach wykonanych z grubych profili
aluminiowych, a nie cienkich, teleskopowych. Już podczas wstępnych oględzin
możemy się zorientować odnośnie sztywności nóg statywu (nie mogą się uginać!).
Zwróćmy uwagę na głowicę statywu: na płynność i stabilność ruchów w obu osiach,
pionowej i poziomej i mozliwość regulacji siły tarcia, a zarazem regulacji
lekkości przesuwu w obu osiach. W pozycji zablokowanej oraz podczas przesuwania
jej w obu osiach, nie powinno być zadnych luzów.
Osobnym zagadnieniem jest
sprawdzenie możliwości zamocowania tubusa do głowicy statywu - możliwość
ewetualnego przerobienia łoża głowicy i/lub dorobienie stosownego łoża przy
tubusie teleskopu.
- Można też pytać o zużyte czy wycofywane statywy do
teodolitów i innych instrumentów geodezyjnych (lokalne Wydziały Geodezji) lub
statywy od kamer telewizyjnych (lokalne rozgłośnie TV).
b. Statyw Dobsona:
Jest to konstrukcja
skrzynkowa na obrotowej podstawie, prosta do wykonania, a zarazem bardzo
solidna, mocna i stabilna. Mimo swej prostoty i z pozoru topornego wyglądu, jej
stabilność i niezawodność jest najważniejszym atutem.
Statyw Dobsona, z
uwagi na swoja dużą sztywność, szczególnie nadaje się do "posadzenia" na nim
dużych teleskopów.
Materiał na statyw Dobsona:
a. Sklejka:Dobra na statyw Dobsona jest gruba
sklejka, dla niedużych teleskopów może być o grubości około 12 mm, zaś na
większego klaibru "armatki" lepsza, z uwagi na swoją wytrzymałość, będzie
sklejka 15-20 mm. Można też użyć desek o grubości 20 mm, sklejonych ze sobą dla
uzyskania większej szerokości.
b. Płyta wiórowa
powlekana używana do wyrobu mebli, ma standardową grubość 18-20 mm.
Należy pamiętać o dokładnym zaimpregnowaniu krawędzi, najlepiej pokostem lnianym
na gorąco, aż przestanie wsiąkać, na drugi dzień powtórzyć operację. Nierówności
po obróbce należy zaszpachlować i wyszlifować przed pomalowaniem.
c. "Czopy" na łożyska tubusa, podkładki teflonowe do
"ślizgów" podstawy: